ادبیات کودک ایلام؛ چالش‌های ساختاری در برابر استعدادهای نوظهور

به گزارش روژآوا ؛ استان ایلام، با فرهنگی غنی در دامنه‌های زاگرس، همواره از پیشینه‌ای قدرتمند در ادبیات شفاهی برخوردار بوده است. اما در سال‌های اخیر، این گنجینه صرفاً در سینه‌ بزرگان باقی نمانده و شاهد جوششی امیدوارکننده از سوی نسل جدید نویسندگان، حتی کودکان و نوجوانان، برای ورود به دنیای ادبیات مکتوب هستیم. در اینجا، ضمن نگاهی به ریشه‌ها، به بررسی این تلاش‌های نوین و چالش‌های پیش روی آن‌ها می‌پردازدیم.
ادبیات در ایلام با لالایی‌های کُردی مادران (‌لایه‌لایه‌ها)، افسانه‌های پیرامون بلوط و کوهستان و داستان‌های قهرمانی آغاز می‌شود. این میراث شفاهی که با گویش شیرین کُردی ایلامی منتقل شده، هویت فرهنگی کودکان این دیار را برای نسل‌ها شکل داده است. پژوهشگران و فرهنگ‌دوستانی چون استاد ظاهر سارایی با گردآوری افسانه‌ها و متل‌های منطقه، تلاش کرده‌اند این بستر فرهنگی غنی را به صورت مکتوب حفظ کنند تا به عنوان ماده خامی برای آیندگان باقی بماند.
مهم‌ترین و امیدوارکننده‌ترین بخش ماجرا، حرکت‌های جدیدی است که در دل خود استان در حال وقوع است. دیگر تنها پیشکسوتان نیستند که می‌نویسند؛ بلکه کودکان و نوجوانان خود دست به قلم شده‌اند. نمونه بارز این جوشش را می‌توان در رویدادهای فرهنگی استان مشاهده کرد.
برای مثال، در حاشیه یازدهمین دوره جشنواره کتابخوانی رضوی در ایلام، از دو کتاب تألیف شده توسط نویسندگان خردسال رونمایی شد: کتاب «دختر حسود» نوشته روشنا اسلامی و کتاب شعر «سیبیل بابام چه نازه!» سروده سایدا حاتمی. این رویدادها، هرچند کوچک، نشان‌دهنده یک اتفاق بزرگ هستند: استعدادهای نو در حال یافتن مسیر خود برای بیان قصه و شعر هستند و نهادهایی مانند کتابخانه‌های عمومی استان، فضایی برای دیده‌شدن آن‌ها فراهم می‌کنند. این حرکت‌ها نشان می‌دهد که یک نسل جدید و خلاق در حال رشد است که می‌تواند آینده ادبیات کودک و نوجوان استان را تضمین کند.
با وجود این جوشش‌های امیدوارکننده، مسیر برای نویسندگان جوان ایلامی هموار نیست. چالش‌های ساختاری همچنان به قوت خود باقی است:
۱. صنعت نشر و توزیع متمرکز: تقریباً تمام قدرت نشر و توزیع در پایتخت متمرکز است. کتابی که در ایلام منتشر می‌شود، به سختی می‌تواند به بازارهای دیگر شهرها راه پیدا کند و حتی در خود استان نیز با شبکه توزیع ضعیفی روبروست.
۲. فقدان حمایت مالی و ساختاری: حمایت از استعدادهای جوانی چون اسلامی و حاتمی نباید به یک مراسم رونمایی محدود شود. آن‌ها نیازمند کارگاه‌های آموزشی، حمایت برای چاپ‌های بعدی و معرفی به جامعه بزرگتر ادبی هستند.
۳. کمبود تصویرگران حرفه‌ای: کتاب کودک بدون تصویرگری حرفه‌ای ناقص است. کمبود تصویرگرانی که هم تکنیک بدانند و هم با فرهنگ بومی آشنا باشند، یک چالش جدی برای کیفیت آثار تولیدی است.
ادبیات کودک و نوجوان ایلام در یک نقطه عطف قرار دارد. از یک سو، میراث غنی شفاهی و پژوهش‌های فولکلوریک بستری محکم فراهم کرده‌اند و از سوی دیگر، جوشش استعدادهای نسل نو، نویدبخش آینده‌ای روشن است. موفقیت این جریان، بیش از هر چیز به رفع موانع ساختاری و حمایت هدفمند از همین نویسندگان جوانی بستگی دارد که امروز اولین قدم‌های خود را برمی‌دارند. 

انتهای پیام/ع